Кӯшиши ошкор сохтани хусусиятҳои таърихӣ-ҳуқуқии пайдоиши давлати дунявӣ, нақши омилҳои инсонӣ ва дигар омилҳо, хусусан дин дар ташаккули ғояҳо оид ба давлатдории дунявӣ ба харҷ дода шудааст. Дар ин самт, ба хусусиятҳои антропологӣ ва психологии шахсияти инсон, ки дар онҳо аз қадимулайём сифатҳои тағйирнопазирӣ (куҳнапарастӣ) ва динамизм мавҷуд мебошанд, аҳаммияти асосӣ дода шудааст. Мулоҳиза дар бораи вижагии ташаккули ғояҳо оид ба давлатдории дунявӣ дар Шарқ ва Ғарб бо сабаби тафриқаи одами типи шарқӣ аз одами типи ғарбӣ асоснок карда шудааст. Табиати ҳуқуқӣ ва таърифи назариявии давлати дунявӣ пешниҳод гардидааст, аҳаммият ва нақши он дар таъмини устуворӣ ва амалишавии ҳуқуқ ва озодиҳои инсон ва шаҳрванд нишон дода шудааст. Ҷои давлати дунявӣ дар марҳилаи муосири инкишофи ҷамъияти инсонӣ муайян карда, омилҳои асосие, ки махсусияти рушди давлати дунявиро дар ин ё он кишвар муқаррар менамоянд, тавсиф шудааст.
давлати дунявӣ, дин, психология, инсони типи шарқӣ, инсони типи ғарбӣ, устувории таъмини ҳуқуқ ва озодиҳо, инсон ва шаҳрванд
1. Булавина М.А. К вопросу о правовом содержании понятия «светское государство» / М.А. Булавина //Известия МГТУ «МАМИ». Серия: Социально-гуманитарные науки. – Москва, 2014. – № 2(20). – С. 167-170.
2. Баглай М.В. Конституционное право Российской Федерации / М.В. Баглай. – Москва, 2003.-782с.
3. Дарвин Ч. Происхождение видов путем естественного отбора / Ч. Дарвин. - Москва: Просвещение, 1986. – 484 c.
4. Dennis C. Mueller. The State and Religion //REVIEW OF SOCIAL ECONOMY, 2012, iFirst article. - P.1-19.
5. Конституция Республики Таджикистан. – Душанбе: Гандж, 2016. – 136 с.
6. Морозова Л.А. Понятие, сущность и типология государства //Теория государства и права /Под ред. В.К. Бабаева.– Москва, 2004.– С. 66-67.
7. Марченко М.Н. Теория государства и права / М.Н. Марченко.– Москва, 2006. -640с.
8. Нерсесянц В.С. Проблемы теории государства и права / В.С. Нерсесянц.– Москва: Норма, Инфра-М, 1999. – 832 с.
9. Нерсесянц В.С. Правовое государство / Проблемы общей теории права и государства /Под общ. ред. академика Российской академии наук В.С.Нерсесянца.– Москва: Норма, Инфра-М, 2002. – 832 с.
10. Рубинштейн С.Л. Основы общей психологии. – Санкт-Петербург: Питер, 2015. – 705 с.
11. Терра-Лексикон: Иллюстрированный энциклопедический словарь. – Москва: Терра, 1998. – 672 с.
12. Фюстель де Куланж Нюма Дени. Древняя гражданская община: Исследование о культе, праве, учреждениях Греции и Рима /Пер. с фр. Изд. 3-е. – Москва: КРАСАНД, 2011. – 354 с.