Равандҳои демографӣ аз якчанд омилҳои экзогенӣ, ки байни онҳо ҷаҳонишавӣ омили аз ҳама пуриқтидор аст, вобастагии бевосита доранд. Ҷаҳонишавӣ ба равандҳои демографӣ ҳам таъсири мусбат ва ҳам манфӣ мерасонад. Бўҳрони ниҳоди оила, ки сабаби он аз ҷумла муҳоҷирати меҳнатии беруна низ мебошад, яке аз натиҷаҳои манфии ҷаҳонишавист. Аз тарафи дигар – усулҳои рафъи мутавозинии никоҳ – усулҳое мебошанд, ки ба ҷаҳонишавии фазои иттилоотӣ асос меёбанд. Онҳо , мисли усулҳои беҳтар намудани сифати аҳолӣ, ки ташкилотҳои байналхалқӣ фаъолона ҷорӣ менамоянд, натиҷаи ҷаҳонишавии равандҳои гуманитарӣ мебошанд. Муаллифи мақола як қатор чораҳои самарабахши танзими равандҳои демографиро пешниҳод кардааст: қабули санадҳои дахлдори меъёрию қонунгузорӣ, баланд бардоштани нақши ҷамъият дар ҳалли масоили демографӣ, бастани созишномаҳо бо мамлакатҳои ретсипиент ва ғайра
ҷаҳонишавӣ, равандҳои демографӣ, гузориши демографӣ, коррозияи ниҳоди оила, масоили дорои аҳамияти ҷамъиятӣ, ташкилаи муҳоҷиратӣ, манзараи демографии субминтақа
1. Евстигнеев П.А. Территориальное размещение населения. - М.: Дашков и К., 2001. – С.38.
2. Борисов В.А. Демография. 3-е изд., перераб. и доп.- М.: Нота Бене, 2003. - 344 с.
3. Статистический сборник «Здравоохранение в Таджикистане», 2015.- С.78.
4. Бердимуратова З. Т., Мамбетова Г. К. Совершенствование программы по планированию семьи в первичном звене здравоохранения // Молодой ученый. — 2014. — №10. — С. 74-77
5. Статистический сборник «Таджикистан в цифрах», 2015.- 115 с.
6. Бреева П.А. Демография. - М.: Изд. «Дашков и К». – 2003. - 125с.