Масъалаҳои мафҳум, хусусият ва заминаҳои ҳуқуқии ҳуқуқ ва озодиҳои фарҳангии инсон ва шаҳрванд мавриди таҳлил қарор дода шудаанд. Андешаи олимон вобаста ба мавқеи ҳуқуқ ва озодиҳои фарҳангии инсон ва шаҳрванд дар низоми ҳуқуқу озодиҳои асосии шахс мавриди баҳс қарор дода, ҳуқуқҳои фарҳангӣ ҳамчун гурӯҳи махсуси ҳуқуқу озодиҳои асосии шахс эътироф шудаанд, ки бо хусусиятҳои хоси худ аз дигар ҳуқуқу озодиҳо фарқ менамоянд. Дар заминаи таҳлили андешаҳои олимони соҳа ба мафҳуми ҳуқуқҳои фарҳангӣ равшанӣ андохта, хусусиятҳои хоси ин ҳуқуқуқу озодиҳо муайян гашта, заминаҳои ҳуқуқии онҳо мавриди таҳлил қарор дода шудааст.
ҳуқуқу озодиҳои фарҳангӣ, фарҳанг, ҳуқуқу озодиҳои асосӣ, мероси фарҳангӣ, дастовардҳои фарҳангӣ, ҳаёти фарҳангии ҷомеа, озодии фаъолияти эҷодӣ, кафолатҳои конститутсионӣ, рушди маънавии шахс, қувваи олии ҳуқуқӣ, ҳаёти маънавӣ
1. Кoнcтитутcияи Ҷумҳуpии Тoҷикиcтoн.–Душaнбe: Гaнҷ, 2017.– 126 c.
2. Фарҳанги забони тоҷикӣ. Ҷилди 2 / Зери таҳрири Ғ. Қодиров, С. Холматова, С. Каримов, С. Файзиев. – Душанбе, 2015. – 1095 с.
3. Тоҷов Н., Ҳусейнов К., Назаров Р., Тоҷов М. Фарҳангшиносӣ. – Душанбе: Шуҷоиён, 2011. – 332.
4. Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи фарҳанг” /Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон соли 1997, № 23-24, мод. 352; соли 2001, № 4, мод.143; соли 2003, №12, мод. 691; соли 2008, №10, мод.819; соли 2009, № 8, мод.499; с. 2011,№6, мод. 445;
5. Воситов Х.А. Цивилизационно-культурные основания институциональной защиты прав человека в Республике Таджикистан. Монография / Х.А. Воситов. – Худжанд: Хуросон, 2021. – 232 с.
6. Сотиволдиев Р.Ш. Назарияи давлат ва ҳуқуқ / Р.Ш. Сотиволдиев. – Душанбе: Империал-Групп, 2014. – 720 с.
7. Имомов А. Хуқуқи конститусионии Ҷумҳурии Тоҷикистон / А.Имомов. – Душанбе: Офсет Империя, 2017. – 760 с.
8. Диноршоев А.М., Сафаров Д.С. Ҳуқуқи инсон / А.М. Диноршоев, Д.С. Сафаров. – Душанбе, 2010. – 296 с.
9. Сафаров Б.А. Вопросы реализации права на участие в культурной жизни в Республике Таджикистан / Б.А. Сафаров // Сборник научных статей, посвященный 10-летию кафедры международного права и прав человека юридического института МГПУ / Под общ. ред. Е.М. Павленко. – Москва: Права человека, 2016. – С. 58-65.
10.Бобоев А.Х. Конституционно-правовое регулирование статуса человека и гражданина в Республике Таджикистан.Монография/А.Х. Бобоев. – Худжанд: Ношир, 2012. – 212 с.
11.Козлова Е. И., Кутафин О. Е. Конституционное право Российской Федерации: учебник. 3-е изд. – Москва, 2017. – 592 с.
12.Ивакина Д.С. Сущность и роль основных культурных прав человека и гражданина в формировании российского правового государства / Д.С. Ивакина // Сборник научных статей, посвященный 10-летию кафедры международного права и прав человека юридического института МГПУ / Под общ. ред. Е.М. Павленко. – Москва: Права человека, 2016. – С. 17-25.
13.Кривенький А.И. Культурные права в системе прав человека: вопросы теории / А.И. Кривенький // Сборник научных статей, посвященный 10-летию кафедры международного права и прав человека юридического института МГПУ / Под общ. ред. Е.М. Павленко. – Москва: Права человека, 2016. – С. 10-16.
14.Фарҳанги истилоҳоти ҳуқуқ /Зери таҳрири доктори илмҳои ҳуқуқшиносӣ, профессор Маҳмудов М.А. – Душанбе: Эр-граф, 2004. – 600 с.
15.Теория государства и права / Под ред. М.Н. Марченко. – Москва, 2004. – 640 с.
16.Костюкова П.А. Право на доступ к культурным ценностям в системе культурных прав человека и гражданина / П.А. Костюкова // Вестник Новгородского филиала РАНХиГС. – 2016.- Т.5. № 2-2 (6). – С. 57-63.
17.Холиқов А.Ғ. Андешаи давлати миллӣ / А.Ғ. Холиқов. – Душанбе: Эр-граф, 2013. – 684 с.
18.Саъдизода Ҷ., Сафарзода Н.Ф. Ҳуқуқи инсон: аз Зардушт то Куруш. – Душанбе: Баҳмандрӯд, 2016. – 164 с.
19.Эъломияи умумии ҳуқуқи башар. Сомонаи расмии Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон. mmk.tj (санаи муроҷиат: 10.09.2023).
20.Паймони байналхалқӣ оид ба ҳуқуқҳои иқтисодӣ, иҷтимоӣ ва фарҳангӣ Сомонаи расмии Маркази миллии қонунгузории назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон. mmk.tj (санаи муроҷиат: 10.09.2023).
21.Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи ҳифзи ва истифодаи объектҳои мероси таърихию фарҳангӣ”/ Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, соли 2006, №3, мод. 168; с. 2012, №12, қ. 1, мод. 1015 (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 с., №1429).
22.Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи берун баровардан ва ворид намудани сарватҳои таърихию фарҳангӣ”// Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз4 апрели соли 2019 №1593.