Масъалаи ҷойгоҳ ва нақши шаҳрвандон вобаста ба шароити низоми сиёсии демократӣ, ки халқ ҳамчун сарчашмаи ҳокимият пазируфта мешавад, мавриди баррасӣ қарор гирифтааст. Дар шароити муосир вобаста ба рушди ҳуқуқу озодиҳои инсон, ки ҳамаи шаҳрвандон ҳуқуқи баробари иштирок дар ҳаёти сиёсиро соҳиб мебошанд, таҳқиқи масъалаи мақоми шаҳрвандон дар ҳаёти сиёсии ҷомеа ва дар пешрафти давлат аҳамияти илмӣ-амалӣ дорад. Зикр шудааст, ки дар муқоиса нисбат ба низомҳои сиёсии дигар шаҳрвандон дар ҷомеаи демократӣ соҳиби ҳуқуқи сиёсӣ буда, рушди давлат аз дараҷаи фаъолнокӣ ва масъулиятшиносии онҳо вобастагии зиёд дорад. Таъкид гардидааст, ки маърифатнокии сиёсии шаҳрвандон дар шароити низоми сиёсии демократӣ, рушди инернет ва ҷангҳои иттилоотӣ нисбат ба ҳар давраи дигар аҳамияти махсус дорад. Баробари иштироки фаъолонаи шаҳрвандон дар ҳаёти сиёсии ҷомеа ва давлат, инчунин, огоҳона қарор қабул намудани онҳо ва наафтодан ба фиреби сиёсии ҳар гуна созмону ташкилотҳо ба ҳифзи суботу сиёсии ҷомеа таъсири назаррас дорад. Хулоса шудааст, ки чигунагии сатҳи иштирок шаҳрвандон дар пешрафти давлат на танҳо аз сатҳи дониши онҳо, инчунин аз он, ки то куҷо низоми сиёсӣ, режими сиёсӣ ба фаъолнокии мардум дар дигаргунсозӣ ва рушди ҷомеа манфиатдор аст, вобаста мебошад. Давлат метавонад бо қабул ва амалӣ намудани барномаву стратегияҳо сатҳи дониши сиёсӣ ва фаъолнокии шаҳрвандонро дар ҳаёти сиёсӣ баланд бардошта, неруи созандаи онҳоро барои рушди ҷомеа самаранок истифода намояд.
Калидвожаҳо: шаҳрванд, рушди ҳаёти сиёсӣ, низоми сиёсии демократӣ, дониши сиёсӣ, ҷанги иттилоотӣ, Ҷумҳурии Тоҷикистон
1. Абдуллоҳ, Р. Дидгоҳидавлатмеҳвар / Р. Абдуллоҳ. – [Матн]. – Душанбе: Эр-граф, 2021. – 248 с.
2. Аристотель. Политика / Аристотель. – [Матн]. Пер. с. др.-гр. С.А. Жебелева. – СПб.: Азбука, 2018. – 352 с.
3. Ахмедов, Ш.Р. Маќом ва наќши васоити ахбори омма дар сиёсат / Ш.Р.Ахмедов. – [Матн] // Паёми ДМТ. –2014. –№3-8. – С.137-140.
4. Девид, М. Сиёсат барои мардум / М. Девид. – [Матн]. – Душанбе, 1998. – 315 с.
5. Зокиров, Г.Н. Сиёсатшиносӣ / Г.Н. Зокиров. – [Матн]. – Душанбе: Эр-граф, 2010. – 520 с.
6. Конститутсияи ҶумҳурииТоҷикистон. – [Матн].– Душанбе: Ганҷ, 2016. – 135 с.
7. Мањмадов, А.Н. Сиёсатшиносї / А.Н. Маҳмадов. – [Матн]. – Душанбе: ДМТ, 2010. – 288 с.
8. Мирясова, О.А. Политическая социализация молодежи в процессе участия в протестных движениях / О.А. Мирясова. – [Матн] // Мониторинг общественного мнения. – 2010. – №5(99). – С. 216-220.
9. Муњаммад, А.Н. Инсон, сиёсат ва љомеа / А.Н. Муҳаммад. – [Матн]. – Душанбе, Империал-групп, 2018. – 240 с.
10. Набиҷонова, М.Р. Консепсияимиллиитарбия–ифодагари арзишҳоимиллӣ / М.Р. Набиҷонова, С.Х. Давлатов, А. Ғафуров. – [Матн]. – Хуҷанд: Ношир, 2014. – 400 с.
11. Обеспечение мира через участие в политической жизни, общественное спокойствие и доступ к правосудию. – URL: http://gem-report-2016.unesco.org/ru/chapter (санаи муроҷиат: 01.04.2022). – [Манбаи электронї].
12. Обеспечение равного осуществления прав и равноправного участия в политической и общественной жизни. – URL: https://www.osce.org/files/f/documents/4/a/340626.pdf(санаи муроҷиат: 31.03.2022). – [Маводи электронї].
13. Рубчевский, К.В. СМИ и проблема развития личности / К.В. Рубчевский. – [Матн] // Философия и общество. – 2006. – №1. – С. 117-131.
14. Саидзода, Ш.Ш. Ҷавонон–омили ҳастиимиллатватаҳкимидавлат Ш.Ш. Саидзода. – [Матн]. – Хуҷанд: Ношир, 2019. – 230 с.
15. Сафарова, М.Ш. Рафтори сиёсӣ вабаъзехусусиятҳоимуҳимиондарравандибадастоварданиистиқлолият / М.Ш. Сафарова. – [Матн] // МасъалаҳоиактуалииравандҳоисиёсииТоҷикистон. –Душанбе: Эр-граф, 2015. –С.80-84.
16. Суханронии Президенти ҶумҳурииТоҷикистондармулоқотбо ҷавононикишвар. – URL: http://president.tj/node/25799 (санаи муроҷиат: 28.03.2022). – [Маводи электронї]
17. Фарњанги тафсирии забони тољикї. Љилди 2. – [Матн]. – Душанбе: Пажўњишгоњи забон ва адабиёти ба номи Рўдакї, 2015. – 945 с.
18. Фаттоњзода, С.С. Давлат, сиёсат, љомеа / С.С. Фаттоњзода, Б. Њамдамов, С. Саидов. – [Матн]. – Хуљанд: Ношир, 2018. – 616 с.
19. Эъломияи умимии ҳуқуқибашар. – URL: http://unicode. org/ udhr/d/udhr_tgk.txt (санаи муроҷиат: 31.03.2022). – [Маводи электронї]
20. Юлдошева, Ҷ. Тарбияишаҳрвандию ҳуқуқӣ / Ҷ. Юлдошева. – [Матн]. – Душанбе: Бухоро, 2013. – 184 с.
21. Ятимов, С. Хирадсолорӣ ваоинидавлатдорӣ / С. Ятимов. – [Матн]. – Душанбе: Ганҷ нашриёт, 2019. – 208 с.